Z GRYBOWA NA FLORYDĘ - Jakub Brodman (1920-2017)

16 sierpnia odszedł Jakub Brodman, jeden z kilku ostatnich żyjących Żydów grybowskich. Jego młodość to koszmar Holokaustu, którego doświadczył we własnym życiu.

Urodził się w Grybowie 24 kwietnia 1920 r. Nigdy nie przypuszczał, że po wojnie zamiast świeczek urodzinowych na torcie, tego dnia będzie palił znicze pamięci swojego Taty. Dokładnie w swoje 22 urodziny widział na własne oczy jak Niemcy zastrzelili Jego Ojca w parku miejskim, wraz z innymi członkami Judenratu. W czasie procesu Hamanna zeznawał jako świadek opowiadając o tym dniu.

Janek – bo tak go nazywano - urodził się w rodzinie właściciela tartaku Eliasza i jego żony Anny. Miał liczne rodzeństwo: Dawida, Manię, Abrahama i Rozalię. Przeżył Janek i Dawid… Z siostrami rozstali się w Grybowie.

Razem z braćmi Jakub został wysłany pociągiem do Auschwitz. Do końca życia nosił na ręce numer. Jak sam twierdził przeżył, bo na początku Niemiec zapytał Żydów, który z nich zszyje mu rękawiczkę. Janek zgłosił się na ochotnika. Nie miał żadnego doświadczenia, ale poradził sobie. Tak został obozowym krawcem, łatał ubrania strażników i wojskowych. W zamian dostawał jedzenie, którym dzielił się z bratem.

W 1945 r. był przeznaczony do marszu śmierci w kierunku Buchenwaldu. Razem z bratem Dawidem ukryli się w chatce i przetrwali tam osiem dni. Zostali złapani przez Niemców, ale Ci nie zorientowali się, że są Żydami. To cud, że doczekali wyzwolenia.

Po wojnie obydwaj wyjechali do USA, gdzie budowali nowe życie. Janek pracował jako tapicer, założył wspaniałą rodzinę. W latach 70. przeniósł się z Nowego Jorku na Florydę, gdzie doczekał końca swoich dni.

***

Pogrzeb Jakuba Brodmana odbył się 20 sierpnia w niedzielę. Dokładnie w tym samym dniu upłynęła 75. rocznica likwidacji grybowskiego getta. W strugach deszczu, w czasie uroczystości, wspominaliśmy Zmarłego. Burmistrz Paweł Fyda zapewnił nas, że w przeciągu najbliższych kilkunastu miesięcy powstanie w grybowskim parku tablica upamiętniająca zbrodnię, w czasie której zginął Ojciec Jakuba Brodmana.

Niech Jego dusza będzie związana w wieniec życia wiecznego!

Łukasz Połomski