SZTETLOWY CHEDER - SPOTKANIA Z KSIĄŻKĄ 2019 r.
Chociaż rok 2019 upłynął w dużej mierze pod hasłem działań edukacyjnych, staraliśmy się jednak kontynuować nasze chederowe spotkania z ciekawymi wydawnictwami.
Rozpoczynający ubiegły rok IX SZTETLOWY CHEDER był naprawdę wyjątkowym spotkaniem. 4 stycznia, w gościnnych progach Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, odbyła się promocja książki naszego Dyrektora - Łukasza Połomskiego - "Między zacofaniem a nowoczesnością. Społeczeństwo Nowego Sącza w latach 1867 - 1939", którą to promocję miałam ogromną przyjemność poprowadzić.
To monumentalne dzieło (550 stron z indeksami i bibliografią) jest tekstem rozprawy doktorskiej autora i opisuje okres autonomii galicyjskiej, będący dla Nowego Sącza czasem wielkiego skoku cywilizacyjnego. Wszystkie opisane w książce zjawiska społeczne sprowadzają się do pytania, czy mieszczanie sądeccy i ich miasto byli nowocześni, a może zacofani? Wokół tego pytania osnuta została nasza rozmowa.
To, że autor przedstawił w książce nie tylko fakty i dane historyczne, ale świetnie zarysował portret socjologiczny mieszczan sprawił, że zarówno nasza rozmowa, jak i aktywny udział tłumnie zgromadzonych czytelników przebiegał w atmosferze refleksji, okraszonej humorem – wnikliwi czytelnicy szybko znaleźli w tekście odniesienia do współczesnych czasów, odkryli źródła kształtujące dzisiejszy obraz Nowego Sącza i mentalność jego mieszkańców. Nie mogło być inaczej, jeśli w dyskusji pojawiły się wątki dotyczące sporów w Radzie Miasta, zaangażowania mieszkańców w politykę, kłopotów ze służbą zdrowia czy takimi zjawiskami społecznymi jak…pijaństwo.
W lutym z naszego zaproszenia do Nowego Sącza skorzystała niezwykła osoba - Marina Hulia – Rosjanka urodzona na terenie dzisiejszej Ukrainy, pochodząca z mieszanej, rosyjsko-białoruskiej, rodziny. Marina od ponad 20 lat mieszka w Polsce, jest działaczką społeczną.
Od kilku lat opiekuje się czeczeńskimi dziećmi i mamami koczującymi miesiącami w białoruskim Brześciu, w oczekiwaniu na otrzymanie statusu uchodźcy oraz tymi, którym udało się w końcu wjechać do Polski i tu czekają na uregulowanie ich sytuacji prawnej. Rozmowa w ramach X SZTETLOWEGO CHEDERU toczyła się wokół dwóch książek:
„Ashab i kawałek pizzy” - to krótkie historie zwykłych i niezwykłych ludzi – Marina opowiedziała słuchaczom zgromadzonym w auli Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiejo sytuacji politycznej i ekonomicznej Czeczenii, a także tego, jak skomplikowany jest proces ubiegania się Czeczenów o azyl w Polsce.
Drugim tekstem, o którym usłyszeliśmy od Mariny była historia książki "Recydywista", którą napisała wspólnie ze swoim byłym partnerem - Zbigniewem Wojnarowskim. Marina zdradza w niej najintymniejsze epizody ze swojego osobistego życia i jej związku z recydywistą, którego poznała podczas realizacji jednego ze swoich projektów resocjalizacyjnych.
Żywiołowość i otwartość oraz optymizm Mariny sprawił, że wszyscy dali się porwać autorce, która opowiadała swoje historie… śpiewając nawet! Mecenasem wydarzenia był Hotel Beskid i Kawiarnia Imperial.
25 lutego w ramach XI SZTETLOWEGO CHEDERU promowaliśmy niezwykłe wydawnictwo - kwartalnik "Sądeczanin HISTORIA". Cały lutowy numer czasopisma poświęcony był wielokulturowości, a Sądecki Sztetl stał się partnerem tego wydania. Znalazły się w nim najlepsze teksty na temat historii m.in. Żydów, Romów, Łemków czy Niemców na Sądecczyźnie. Promocji towarzyszyła debata historyków tworzących pismo: "Wielokulturowość: błogosławieństwo czy przekleństwo?", którą poprowadził red. Tomasz Kowalski. Dyskutowali ze sobą: Jakub Bulzak, Sławomir Wróblewski, Sylwester Rękas, Łukasz Połomski i Artur Franczak.
Zamieszczone w czasopiśmie teksty wywołały ożywioną dyskusję, która z auli Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej przeniosła się nawet w przestrzeń wirtualną Internetu.
W czerwcu spotkaliśmy się na XII SZTETLOWYM CHEDERZE z Moniką Sznajderman, która w rozmowie z Łukaszem Połomskim opowiedziała o swojej najnowszej książce "Pusty Las". Autorka zabrała nas w swojej opowieści i na kartach książki do Wołowca, z którego kolejno znikali szukający szczęścia za oceanem biedacy, wizjonerscy nafciarze, Żydzi, Cyganie, Łemkowie. Jak wyznała – tekst książki to także jej hołd dla tego miejsca na ziemi, jego historii, przyrody i jego mieszkańców. Teraz to jej miejsce…
Niezwykle interesująco autorka opowiadała o kłopotach z zebraniem koniecznych informacji, które stanowią podbudowę merytoryczna tekstu, mogliśmy też usłyszeć jak niezwykłe spotkania z potomkami mieszkańców wielokulturowego Wołowca sprawiły, że wspomnienia tego nieistniejącego już świata naprawdę ożyły podczas niespodziewanych wizyt w domu autorki.
Współorganizatorami wydarzenia byli: Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka oraz Stowarzyszenie Odpowiedzialni Obywatele.
Nowy rok działalności rozpoczynamy już 9 stycznia – zapraszamy na spotkanie z Rafałem Skąpskim, który z ogromną pieczołowitością wskrzesił świat wspomnień swojej babki – Zofii z Odrowąż – Pieniążków Skąpskiej, na kartach książki „Dziwne jest serce kobiece…Wspomnienia galicyjskie”. Współorganizatorem spotkania jest Sadecka Biblioteka Publiczna, a patronatem objął je Prezydent Miasta Nowego Sącza Ludomir Handzel.
Wraz z Łukaszem Połomskim zapraszam Państwa 9 stycznia 2020 r. na godz. 17:00
do sala reprezentacyjna im. Stanisława Małachowskiego w nowosądeckim ratuszu.
Edyta Danielska