Sądecki sztetl i młodzież

Pod koniec roku czas na podsumowania. W tym miejscu chcielibyśmy opowiedzieć o naszych tegorocznych spotkaniach z młodymi ludźmi, uczniami sądeckich szkół, których zainteresowała historia nowosądeckich mieszkańców pochodzenia żydowskiego.

W styczniu w ramach I Sądeckiego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu uczniowie ze Szkoły Zawodowej „Praktyk” z Wielogłów wysłuchali wykładu o Holokauście przygotowanego przez Artura Franczaka, a następnie wzięli udział w spacerze po terenie byłego getta i zapalili znicze na Placu Trzeciego Maja.

W czerwcu odbyło się pierwsze spotkanie w ramach spacerów po żydowskim Sączu. Dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 3 odwiedziły cmentarz żydowski. W listopadzie Artur Franczak oprowadził po nowosądeckim cmentarzu żydowskim klasę ze Szkoły Podstawowej nr 8, przybliżając dzieciom tradycje związane z pochówkiem. W tym miesiącu Koło Miłośników Historii z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Nowym Sączu odwiedziło także cmentarz żydowski. Artur Franczak i Łukasz Połomski opowiedzieli im nie tylko o tradycjach pogrzebowych, ale także o chasydach, którzy tłumnie, każdego roku, odwiedzają ohel cadyka Chaima Halberstama. W grudniu klasa I z Gimnazjum nr 5. im. Św. Kingi odwiedziła cmentarz, synagogę i bożnicę Bajs Nusn. Szkoła ta w tym roku wspominała Jakuba Millera zasłużoną postać dla upamiętniania historii Żydów nowosądeckich. Dzieci zadawały wiele pytań, interesowała je kultura i historia Żydów. Wycieczkę zainicjowała uczestniczka poprzedniego spotkania, która zainteresowana dziejami Żydów w Nowym Sączu postanowiła podzielić się wiedzą ze swoją klasą. Jest nam też bardzo miło poinformować, że pod koniec października dzieci ze szkoły podstawowej nr 3 uporządkowały teren cmentarza żydowskiego przed Dniem Wszystkich Świętych. Warto podkreślić, że historia Żydów na Sądecczyźnie nie jest obojętna także mieszkańcom innych miast w regionie np. młodzież z Grybowa uporządkowała tamtejszy cmentarz.

W tym roku "Sądecki sztetl" przygotował także 3 wykłady dla młodzieży w ramach programu "Jesienna Jesziwa" organizowanego przez Fundację Nomina Rosae i Starosądeckie Centrum Kultury i Sztuki im. Ady Sari. Wzięły w nich udział klasy ze szkół starosądeckich oraz z liceum nr I im. Jana Długosza i Zespołu Szkół Społecznych "Splot" w Nowym Sączu.

Bardzo ważne było dla "Sądeckiego sztetlu" zaangażowanie młodych ludzi w przygotowywane przez nas działania w ramach cyklu "Spotkania z Żydowskimi Świętami". Nasze cztery wolontariuszki - gimnazjalistki i licealisti brały udział w spektaklach i przygotowaniach do świąt, a Adam Gargul, licealista ze szkoły im. Jana Długosza w Nowym Saczu, zagrał w naszym filmie postać Mendałe Millera. Również na konkursie "Portret rodziny 1914-1918" organizowanym przez Fundację Nomina Rosae i MCK SOKÓŁ nagrodziliśmy pracę gimnazjalistki Karoliny Kowalczyk, która opisała historię rodzinną Albina Kaca. W trakcie "Spotkań z żydowskimi świetami", w których również brała udział licznie młodzież, szczególnie jej uwagę przyciagnęły m.in. warsztaty z kaligrafii hebrajskiej prowadzone przez Aleksandrę Jach (święto Rosz ha Szana) oraz warsztaty z tańca i plastyczne przy okazji święta Szawuot.

Zainteresowanie młodzieży sądedckiej historią żydowskich mieszkańców miasta potwierdzają także inne cenne działania. W tym roku dwie licealistki Katarzyna Duda i Monika Stachoń z I Liceum im. Jana Długosza przygotowały prezentację o Emanuelu Ringelblumie, absolwencie tej samej szkoły, którą przedstawiły na Międzynarodowej Sesji Naukowej "Emanuel Ringelblum. Biografia i dziedzictwo" zorganizowanej przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie w maju. Centrum Edukacji "Kana" wydało komiks pt. "Sądecczyzna. 21 historii na 21 wiek", w którym pojawiła się opowieść o Emanuelu Ringenblumie oraz Janie Karskim. W tym Zespół Szkół Społecznych "Splot" przyjął imię Jana Karskiego, a w mieście odbyły się Dni Karskiego oraz koferencja naukowa i pokazy filmów o Janie Karskim i jego przesłaniu. Uryczyście otworzono także "Szlak Karskiego", a młodzież ze "Splotu" wzięła udział w pierwszym rajdzie szlakiem Karskiego.

Szkoła "Splot" od kilku lat prowadzi wymiany uczniów z Izraelem. W tym roku w grudniu gościła grupę z Tel-Avivu, dla której mieliśmy przyjemność zorganizować spacer i pokaz filmu "Sądecki sztetl". W wydarzeniach tych brał udział również młodzież z szkoły.

Cieszymy się, że spacery dla uczniów szkół cieszą się zainteresowaniem, a temat historii Żydów w Nowym Sączu staje się dla młodzieży ważny.

 

Uczniowie z Gimnazjum nr 5 poznają historię cmentarza w Nowym Sączu. Uczniowie z Gimnazjum nr 5 poznają historię cmentarza w Nowym Sączu.
Uczniowie z Gimnazjum nr 5 poznają historię getta. Uczniowie z Gimnazjum nr 5 poznają historię getta.
Uczniowie Gimnazjum nr 5 w sądeckiej synagodze. Uczniowie Gimnazjum nr 5 w sądeckiej synagodze.
Uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 3 na cmentarzu żydowskim. Uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 3 na cmentarzu żydowskim.
Katarzyna Duda i Monika Stachoń podczas konferencji poświęconej Emanuelowi Ringelblumowi w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie. Katarzyna Duda i Monika Stachoń podczas konferencji poświęconej Emanuelowi Ringelblumowi w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie.
Karolina Kowalczyk i Marysia Poręba w trakcie spektaklu Karolina Kowalczyk i Marysia Poręba w trakcie spektaklu
Spotkanie w synagodze z uczniami Szkoły Podstawowej nr 8. Spotkanie w synagodze z uczniami Szkoły Podstawowej nr 8.
Adam Gargul na planie filmu Adam Gargul na planie filmu
Warsztaty z kaligrafii hebrajskiej w czasie święta Warsztaty z kaligrafii hebrajskiej w czasie święta